Ο κανονισμός (ΕΕ) 2024/1689 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2024, για τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη (κανονισμός για την τεχνητή νοημοσύνη) δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 12 Ιουλίου 2024 με έναρξη ισχύος στις 2 Αυγούστου 2026, όπως προβλέπεται στο άρθρο 113 του κανονισμού. Ωστόσο, στο άρθρο 113 καθώς και σε άλλα σημεία του κανονισμού προβλέπονται διαφορετικές ημερομηνίες εφαρμογής συγκεκριμένων κεφαλαίων, τμημάτων ή και άρθρων του. Η σταδιακή εφαρμογή του συνόλου των διατάξεων του κανονισμού 2024/1689 θα ολοκληρωθεί στις 2 Αυγούστου 2027 βάσει του παρακάτω χρονοδιαγράμματος (οι αναφορές σε αιτιολογικές σκέψεις, άρθρα και παραρτήματα αφορούν τον κανονισμό 2024/1689):
- 2 Αυγούστου 2024: ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού για την ΤΝ (άρθρο 113).
- 2 Νοεμβρίου 2024: κάθε κράτος μέλος προσδιορίζει τις δημόσιες αρχές ή τους φορείς που εποπτεύουν ή επιβάλλουν την τήρηση των υποχρεώσεων για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ενημερώνει την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη (άρθρο 77 παρ. 2).
- 2 Φεβρουαρίου 2025: τίθενται σε εφαρμογή οι γενικές διατάξεις του κανονισμού που περιλαμβάνονται στο Κεφάλαιο Ι (άρθρα 1-4) και οι διατάξεις του Κεφαλαίου ΙΙ για τις απαγορευμένες πρακτικές ΤΝ (άρθρο 5).
- 2 Μαΐου 2025: το απώτατο χρονικό όριο κατά το οποίο οι κώδικες πρακτικής για την ορθή εφαρμογή του κανονισμού από τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού πρέπει να είναι έτοιμοι (άρθρο 56 παρ. 9). Σε αντίθετη περίπτωση η Επιτροπή μπορεί να θεσπίσει κοινούς κανόνες για την εφαρμογή των υποχρεώσεων που προβλέπονται για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού (άρθρο 53) και μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο (άρθρο 55).
- 2 Αυγούστου 2025: τίθενται σε εφαρμογή οι διατάξεις για τις κοινοποιούσες αρχές και τους κοινοποιημένους οργανισμούς (άρθρα 28-39), οι διατάξεις για τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού (άρθρα 51-56), οι διατάξεις για τη διακυβέρνηση (άρθρα 64-70), οι διατάξεις για την εμπιστευτικότητα (άρθρο 78) και οι διατάξεις για τις κυρώσεις (άρθρα 99-100).
- 2 Αυγούστου 2025: τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή την ταυτότητα των κοινοποιουσών αρχών και των αρχών εποπτείας της αγοράς και ορίζουν αρχή εποπτείας της αγοράς, η οποία ενεργεί ως το ενιαίο σημείο επαφής. Στη συνέχεια η Επιτροπή δημοσιοποιεί κατάλογο των ενιαίων σημείων επαφής (άρθρο 70 παρ. 2).
- 2 Αυγούστου 2025: τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με την κατάσταση των οικονομικών και των ανθρώπινων πόρων των εθνικών αρμόδιων αρχών με αξιολόγηση της επάρκειάς τους. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται κάθε δύο έτη (άρθρο 70 παρ. 6).
- 2 Αυγούστου 2025: τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν και να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις και να διασφαλίσουν την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή τους (αιτιολογική σκέψη 179).
- 2 Αυγούστου 2025: η Επιτροπή αξιολογεί ετησίως την ανάγκη τροποποίησης του καταλόγου στο οποίο καθορίζονται συγκεκριμένα συστήματα ΤΝ ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου (Παράρτημα ΙΙΙ) και του καταλόγου των απαγορευμένων πρακτικών ΤΝ που ορίζεται στο άρθρο 5 (άρθρο 112 παρ. 1).
- 2 Φεβρουαρίου 2026: Η Επιτροπή παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που εξειδικεύουν την πρακτική εφαρμογή των κανόνων ταξινόμησης για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου (άρθρο 6) καθώς και ολοκληρωμένο κατάλογο πρακτικών παραδειγμάτων περιπτώσεων χρήσης συστημάτων ΤΝ υψηλού και μη υψηλού κινδύνου. Παράλληλα η Επιτροπή θεσπίζει λεπτομερείς διατάξεις για τον καθορισμό υποδείγματος για το σχέδιο παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά (άρθρο 96).
- 2 Αυγούστου 2026: έναρξη εφαρμογής των λοιπών διατάξεων του κανονισμού εκτός από τις διατάξεις των κανόνων ταξινόμησης για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που προβλέπονται στο άρθρο 6 παρ. 1 (άρθρο 113 στοιχείο γ).
- 2 Αυγούστου 2026: έναρξη εφαρμογής του κανονισμού για την ΤΝ για τους φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου τα οποία έχουν διατεθεί στην αγορά ή έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τις 2 Αυγούστου 2026, μόνο εάν, από την ημερομηνία αυτήν, τα εν λόγω συστήματα υπόκεινται σε σημαντικές αλλαγές στον εκάστοτε σχεδιασμό τους (άρθρο 111 παρ. 2). Εξαιρούνται τα συστήματα ΤΝ που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία των συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας (με τις προϋποθέσεις του παραρτήματος X, ήτοι Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS), Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις, Eurodac, Σύστημα εισόδου/εξόδου, Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού, Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου για υπηκόους τρίτων χωρών και ανιθαγενείς, Διαλειτουργικότητα) και έχουν διατεθεί στην αγορά ή έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τις 2 Αυγούστου 2027 (άρθρο 111 παρ. 2).
- 2 Αυγούστου 2026: απώτατο χρονικό όριο για να διασφαλίσουν τα κράτη μέλη ότι οι αρμόδιες αρχές τους έχουν ιδρύσει τουλάχιστον ένα ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ (AI regulatory sandbox) σε εθνικό επίπεδο (άρθρο 57 παρ. 1).
- 2 Αυγούστου 2027: έναρξη εφαρμογής του κανονισμού για συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου (άρθρο 6 παρ. 1)
- 2 Αυγούστου 2027: απώτατο χρονικό όριο συμμόρφωσης με τον κανονισμό των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού που έχουν διατεθεί στην αγορά πριν από τις 2 Αυγούστου 2025 (άρθρο 111 παρ. 3).
- 2 Αυγούστου 2028: απώτατο χρονικό όριο για την αξιολόγηση από την Επιτροπή της λειτουργίας της Υπηρεσίας ΤΝ και την εξέταση της ανάγκης αναβάθμισης της Υπηρεσίας ΤΝ και των αρμοδιοτήτων της στον τομέα της επιβολής καθώς και της αύξησης των πόρων της (άρθρο 112 παρ. 5).
- 2 Αυγούστου 2028: απώτατο χρονικό όριο για την αξιολόγηση από την Επιτροπή του αντικτύπου και της αποτελεσματικότητας των προαιρετικών κωδίκων δεοντολογίας για την προώθηση της εφαρμογής των απαιτήσεων που ορίζονται για τα συστήματα ΑΙ υψηλού κινδύνου (κεφάλαιο IΙI τμήμα 2) για συστήματα ΤΝ, πλην των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, και ενδεχομένως άλλων πρόσθετων απαιτήσεων για συστήματα ΤΝ, πλην των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, μεταξύ άλλων όσον αφορά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα (αιτιολογική σκέψη 174, άρθρο 112 παρ. 7). Η αξιολόγηση αυτή επαναλαμβάνεται κάθε 3 έτη.
- 2 Αυγούστου 2028: απώτατο χρονικό όριο για την αξιολόγηση (η οποία επαναλαμβάνεται κάθε 4 έτη) από την Επιτροπή της ανάγκης:
- επέκτασης ή και διεύρυνσης των τομέων, στους οποίους χρησιμοποιούνται συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, όπως αυτοί ορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού (ήτοι (i) βιομετρικά στοιχεία, (ii) υποδομές ζωτικής σημασίας, (iii) εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, (iv) απασχόληση, διαχείριση εργαζομένων και πρόσβαση στην αυτοαπασχόληση, (v) πρόσβαση και απόλαυση βασικών ιδιωτικών υπηρεσιών και βασικών δημόσιων υπηρεσιών και παροχών, (vi) επιβολή του νόμου, (vii) διαχείριση της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων, (viii) απονομή δικαιοσύνης και δημοκρατικές διαδικασίες)
- τροποποίησης του καταλόγου των συστημάτων ΤΝ που απαιτούν επιπρόσθετα μέτρα διαφάνειας στο άρθρο 50
- τροποποιήσεων για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του συστήματος εποπτείας και διακυβέρνησης (άρθρο 112 παρ. 2).
- 2 Αυγούστου 2028: απώτατο χρονικό όριο για την υποβολή έκθεσης από την Επιτροπή (η οποία επαναλαμβάνεται κάθε 4 έτη) σχετικά με την επανεξέταση της προόδου όσον αφορά την ανάπτυξη παραδοτέων τυποποίησης για την ενεργειακά αποδοτική ανάπτυξη μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού (άρθρο 112 παρ. 6).
- 2 Αυγούστου 2029: απώτατο χρονικό όριο για την υποβολή έκθεσης από την Επιτροπή (η οποία επαναλαμβάνεται κάθε 4 έτη) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την αξιολόγηση και την επανεξέταση του κανονισμού (άρθρο 112 παρ. 3).
- 2 Αυγούστου 2030: απώτατο χρονικό όριο για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων από τους παρόχους και φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, τα οποία προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από δημόσιες αρχές, για τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις του παρόντος κανονισμού (άρθρο 111 παρ. 2).
- 31 Δεκεμβρίου 2030: απώτατο χρονικό όριο συμμόρφωσης των συστημάτων ΤΝ που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία των συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας (με τις προϋποθέσεις του παραρτήματος X, ήτοι Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS), Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις, Eurodac, Σύστημα εισόδου/εξόδου, Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού, Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου για υπηκόους τρίτων χωρών και ανιθαγενείς, Διαλειτουργικότητα) και έχουν διατεθεί στην αγορά ή έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τις 2 Αυγούστου 2027 (άρθρο 111 παρ. 1).
- 2 Αυγούστου 2031: απώτατο χρονικό όριο για τη διενέργεια αξιολόγησης από την Επιτροπή της επιβολής του κανονισμού και την υποβολή σχετικής έκθεσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τα πρώτα έτη εφαρμογής του κανονισμού (άρθρο 112 παρ. 13).
